Cho dù nguyện vọng hay không, sự phát triển xanh của ngành dệt may Việt Nam là bất buộc

Trước cam kết của Chính phủ tại COP26 và áp lực từ các nhà nhập khẩu, việc xanh hóa đã trở thành yếu tố chiến lược không thể thiếu đối với ngành dệt may Việt Nam, không có doanh nghiệp nào có thể tự khẳng định ngoài cuộc.

Điều bắt buộc trong xu thế tương lai

Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu dệt may đạt 18,6 tỉ USD, giảm 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi nhiều doanh nghiệp và ngành hàng khác ghi nhận sự sụt giảm đáng kể trong xuất khẩu, mức giảm của ngành dệt may như vậy thể hiện sự nỗ lực lớn của cộng đồng doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp dệt may không chỉ chủ động đa dạng hóa thị trường và mặt hàng, mà còn nhanh chóng thích ứng và tìm ra lối thoát bằng cách số hóa và xanh hóa quy trình sản xuất.

Trong vài năm qua, nhấn mạnh xanh hóa không chỉ còn là một câu chuyện định hướng tương lai mà cả các doanh nghiệp dệt may đã hành động. Một ví dụ điển hình là ông Vũ Đức Giang, người đã chỉ ra rằng để phù hợp với xu thế sản phẩm xuất khẩu vào châu Âu, các dòng sợi, bao gồm sợi cotton và sợi polyester, phải được pha trộn với sợi tái chế (tái chế – PV).

Ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng công ty May 10 – CTCP, khẳng định rằng việc xanh hóa hoạt động sản xuất và xanh hóa các sản phẩm dệt may không chỉ là một yếu tố chiến lược quan trọng đối với May 10 mà còn mang tính quyết định đối với sự phát triển của ngành dệt may Việt Nam.

Hiện nay, Chính phủ đã cam kết tại COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Bên cạnh đó, rất nhiều nhà nhập khẩu và các thương hiệu thời trang hàng đầu của châu Âu đã đứng ra tiên phong với cam kết về phát triển bền vững, sản xuất xanh và các sản phẩm xanh, và tiếp theo đó có thể là Mỹ và Nhật Bản sẽ hưởng ứng và cùng chung tay hướng tới mục tiêu chung của toàn nhân loại.

“Đây là một trong những yếu tố không thể tránh khỏi, bất kể bạn có muốn hay không, chi phí đầu tư có thể lớn, và nguồn nhân lực cũng phải được đào tạo để có thể tham gia vào sản xuất xanh… nhưng đó là điều bắt buộc trong xu thế tương lai,” ông Việt nói.

Trong bối cảnh xung quanh việc xanh hóa ngành dệt may, ông Cao Hữu Hiếu, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), gần đây đã đề cập đến việc EU chính thức đưa ra lộ trình cấm tiêu hủy các sản phẩm dệt may không bán được.

Đây không chỉ là một yêu cầu mới từ phía EU, mà còn là một chiến lược phát triển dệt may bền vững và tuần hoàn đã được công bố bởi EU kể từ tháng 3 năm 2022.

Họ đã xác định rằng nguồn thải từ ngành dệt may là nguồn thải lớn nhất. Hiện tại, việc đốt hoặc chôn lấp vẫn là biện pháp xử lý thông thường nhưng lại gây ảnh hưởng đáng kể tới môi trường. Đặc biệt, một số sản phẩm sử dụng sợi tổng hợp không thể tiêu hủy sau hàng trăm năm chôn. Ông Hiếu nhấn mạnh rằng chúng ta cần tìm cách tái chế hoàn toàn để đáp ứng yêu cầu hiện tại.

Không doanh nghiệp nào có thể đứng ngoài cuộc

Chia sẻ của ông Việt về việc dịch chuyển sản xuất xanh đã bắt đầu từ khoảng 5 năm trước vào ngày 10 tháng 5, và nó bắt đầu từ câu chuyện đầu tư vào các thiết bị tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện và sử dụng nhiên liệu tái tạo như năng lượng mặt trời.

“Sản phẩm chúng tôi đang sản xuất được đảm bảo ký thỏa thuận với các nhà cung ứng nguyên vật liệu trong và ngoài nước, nhằm tăng cường sử dụng sợi tái chế và sợi hữu cơ trong các sản phẩm mới, nhằm đáp ứng xu hướng sử dụng sản phẩm xanh, nhà máy xanh và năng lượng xanh”, ông Việt cho biết thêm.

Nhấn mạnh vào yêu cầu từ thị trường EU về việc cấm tiêu hủy hàng dệt may, điều này không thể không ảnh hưởng đến các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Điều này buộc tất cả các doanh nghiệp phải đối mặt với thách thức này và tìm cách ứng phó.

Ở Việt Nam hiện nay, việc kéo xơ từ sợi tái chế đã trở nên phổ biến và được thực hiện đa dạng. Cách đây vài năm, các thành viên trong Vinatex như sợi Phú Bài, sợi Phú Cường, cùng một số đơn vị tư nhân và doanh nghiệp FDI đã đóng góp nhiều vào công cuộc này.

Tuy nhiên, bây giờ là thời điểm bắt đầu một chu kỳ tái chế quần áo hoàn toàn mới. Hiện nay, chúng ta đang ở giai đoạn nghiên cứu và nhận thức được rằng, nếu là một doanh nghiệp sản xuất dệt may, thì chắc chắn không thể bỏ qua cơ hội này.

Ông Hiếu nói: “Mới đây, rất nhiều hãng sản xuất đã trình diễn các công nghệ tái chế sản phẩm từ các sản phẩm dệt may, từ quần áo. Doanh nghiệp Việt Nam đương nhiên phải đầu tư nghiên cứu công nghệ, nhập khẩu các thiết bị, công nghệ để sản xuất các sản phẩm tái chế từ quần áo”.

Trong thời gian tới, để phát triển ngành dệt may Việt Nam, chúng ta cần tập trung vào việc ngoài việc xanh hóa và đẩy mạnh số hóa sản xuất, cũng cần tăng cường khả năng thích ứng và tính cạnh tranh của ngành này.

Ông Zheng Haitao, Tổng giám đốc chiến lược khách hàng lớn toàn cầu của Jack Technology, đã chia sẻ rằng trong những năm gần đây, ngày càng nhiều công ty may mặc trên toàn thế giới đã thành công trong việc chuyển đổi và nâng cấp sản xuất của họ nhờ vào giải pháp thông minh toàn diện Jack.

Giải pháp kết nối thông minh toàn diện Jack không chỉ hỗ trợ nền tảng IoT công nghiệp mà còn tạo ra một nền tảng sinh thái phần mềm ứng dụng vượt trội, nối liền 7 ‘đảo dữ liệu’ quan trọng trong quy trình sản xuất, bao gồm kho nguyên phụ liệu, trải cắt, phòng may, khâu hoàn thành và kho thành phẩm.

“Việc này không chỉ giúp các doanh nghiệp may mặc nâng cao hiệu quả sản xuất, mà còn tạo ra một mô hình sinh thái tốt hơn trong chuỗi công nghiệp. Jack đã sẵn sàng hợp tác với các đối tác trong các ngành nghề khác để cùng hỗ trợ ngành may trong việc phát triển theo hướng chuyển đổi số và sản xuất số hóa”, ông Zheng Haitao nói.

Theo ông Vũ Đức Giang, để đẩy mạnh số hóa, phát triển xanh hóa và bền vững ngành dệt may trong bối cảnh hiện nay, điều kiện cần và đủ là Chính phủ cần đồng hành cùng doanh nghiệp để xây dựng chiến lược phát triển xanh hóa, sử dụng năng lượng tái tạo và tối ưu hóa sử dụng nguồn nước.

Chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng và đặt ra một chiến lược rõ ràng. Ông Giang nhấn mạnh rằng chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định một chiến lược bền vững cho ngành dệt may của Việt Nam, và đồng thời cũng áp dụng cho các ngành công nghiệp khác.