Điện khí: Một lợi thế quan trọng không thể bỏ qua

Mặc dù nguồn cung điện khu vực phía bắc đã được cải thiện đáng kể, nhưng nỗi lo về thiếu điện trong mùa cao điểm trong những năm tiếp theo vẫn đang gây ra mối quan ngại lớn khi nhiều dự án đầu tư điện trong quy hoạch vẫn đang bị trì trệ.

Nguồn cung điện”dễ thở”

Trong ngày 27.6, tổng phụ tải của hệ thống điện đã tăng lên gần 800 triệu kWh, tăng hơn 36 triệu kWh so với ngày trước đó. Trong số này, nguồn điện thủy điện đã đóng góp thêm gần 207 triệu kWh cho toàn hệ thống. Sản lượng điện từ nguồn thủy điện đang tăng lên mỗi ngày, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn điện từ dầu. Theo thông tin từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các tổ máy nhiệt điện than trước đây gặp sự cố đã được khôi phục hoạt động. Tổ máy S1 của nhiệt điện Mông Dương 2, gặp sự cố áp lực buồng đốt giảm thấp, đã chính thức kết nối trở lại lưới điện, trong khi tổ máy S2 của nhiệt điện Mông Dương 1 dự kiến ​​sẽ được đưa vào dự phòng vào ngày 30.6.

Theo báo cáo cập nhật đến hôm qua (28.6), đã ghi nhận một tăng trưởng nhanh về lượng nước trong các hồ khu vực Bắc Bộ; trong khi đó, khu vực Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ có mức tăng nhẹ. Duyên hải Nam Trung Bộ đã ghi nhận một sự giảm nhẹ so với ngày 27.6, tuy nằm trong phạm vi mực nước tối thiểu theo quy định của quy trình vận hành.

Trong những ngày gần đây, với thời tiết bớt nắng, cuối tuần có mưa và không khí mát mẻ, lượng điện tiêu thụ tại miền Bắc đã giảm đáng kể, như thông tin được đại diện EVN chia sẻ vào chiều ngày 28.6. Điều này được coi là một tin mừng bởi việc có mưa đã giúp tăng thêm nguồn nước cho các hồ thượng nguồn, giảm áp lực thiếu điện. Tuy nhiên, EVN cũng lưu ý rằng tình hình thời tiết trong tương lai có thể biến đổi khó lường. Hiện vẫn còn 4 hồ thủy điện ở mực nước thấp như Thác Bà, Bản Vẽ, Đồng Nai 3, Thác Mơ đang hoạt động với lưu lượng, mức nước và công suất hạn chế.

Theo đại diện của EVN, trong những ngày gần đây, các công ty điện lực ở miền Bắc đã tạm ngừng cập nhật thông tin về lịch cắt điện tuần tự như thời kỳ khó khăn trước đây. Nguồn nước đến từ các hồ thủy điện phía Bắc đã liên tục tăng trong những ngày qua, với một số hồ thủy điện đã vượt mức nước chết lên đến 20 mét. Trong trường hợp tình huống cực đoan không có mưa lũ, các hồ thủy điện ở miền Bắc vẫn có thể sử dụng lượng nước tích tụ trong hồ kết hợp với lưu lượng nước tự nhiên để đáp ứng nhu cầu tải điện.

Trên thực tế, đến ngày 27.6, EVN đã thông báo về việc hoàn thành thủ tục ngày vận hành thương mại (COD) cho 13 dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp với tổng công suất vượt 640,5 MW. Các dự án này đã chính thức đưa điện sản xuất lên lưới điện. Tính từ ngày COD đến ngày 26.6, sản lượng điện phát từ các dự án này đã tích lũy lên đến khoảng 68,6 triệu kWh.

Theo các chuyên gia năng lượng, nỗi lo về tình trạng thiếu điện vẫn đang tồn tại. Một số chuyên gia còn nhấn mạnh rằng nếu việc triển khai kế hoạch cho Quy hoạch Điện 8 vẫn gặp khó khăn như Quy hoạch Điện 7 trước đây, nguy cơ thiếu điện trong những năm tới sẽ rất lớn.

Tăng tốc các dự án điện khí

Cuối tuần vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đã tổ chức cuộc họp đáng chú ý với các lãnh đạo đến từ 10 tỉnh có dự án nhà máy điện sử dụng khí LNG, nhằm thúc đẩy và thực hiện các dự án điện khí quan trọng theo Quy hoạch Điện 8.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo quyết liệt: Đối với các dự án đã có chủ đầu tư, địa phương phải nỗ lực tối đa để đôn đốc tiến độ và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư triển khai dự án; đồng thời, giải quyết kịp thời và hỗ trợ xử lý những khó khăn, vướng mắc (đặc biệt là về mặt bằng, hạ tầng, môi trường…) nhằm đảm bảo không ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Ngoài ra, cần quyết liệt thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư nếu nhà đầu tư vi phạm các quy định hoặc trì hoãn không triển khai dự án theo tiến độ đã được phê duyệt. Đối với các dự án chưa có chủ đầu tư, cần bổ sung dự án vào quy hoạch tỉnh và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Đồng thời, phải nhanh chóng lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, tiến hành các thủ tục cấp chủ trương đầu tư, chọn chủ đầu tư có năng lực và kinh nghiệm thực hiện dự án sử dụng LNG và liên quan đến hạ tầng, hoàn thành trong quý 3/2023. Đồng thời, cũng cần lập và trình báo cáo nghiên cứu khả thi nhà máy điện sử dụng LNG, dự kiến hoàn thành trong quý 4/2023.

Chuyên gia năng lượng Ngô Đức Lâm đánh giá các chỉ đạo này là “rất kịp thời và cần thiết!” vì quy hoạch Điện 8 dựa trên nguồn điện nhiệt điện khí (bao gồm tự nhiên và LNG). Nguồn điện này có khả năng hoạt động liên tục trong 24 giờ, khởi động nhanh và gây ít khí thải. Trong bối cảnh điện mặt trời không ổn định chỉ hoạt động trong ngày và khi có nắng; tiềm năng phát triển thủy điện đã hạn chế; cam kết hạn chế phát triển nhiệt điện than sau năm 2030 theo cam kết với cộng đồng quốc tế… việc phát triển nhiệt điện khí trở thành hướng đi tất yếu và có vai trò vô cùng quan trọng trong đảm bảo cung cấp điện cho nền kinh tế và thúc đẩy sự chuyển dịch năng lượng quốc gia.

Quy hoạch Điện 8 đã trải qua một quá trình phê duyệt kéo dài gần 3 năm, tuy nhiên, để thực hiện tốt kế hoạch triển khai này, chúng ta cần tăng tốc đáng kể. Trên thực tế, rủi ro thiếu điện trong những năm tới vẫn còn tồn tại nếu chúng ta tiếp tục triển khai các dự án chậm chạp và lờ đờ như trong quá khứ”, ông Ngô Đức Lâm đã nhấn mạnh. Ông cũng cho rằng, nếu đến cuối năm nay vẫn chưa có chủ đầu tư hoặc địa phương không thể giải quyết vấn đề này, chúng ta cần có một dự án hoặc kế hoạch thay thế. Chúng ta không nên để lặp lại tình huống như Quy hoạch Điện 7, khi đến năm 2018 mới thực hiện việc sử dụng điện tái tạo để thay thế than, dẫn đến việc hạ tầng không kịp tiến triển. Ông nhấn mạnh rằng điện khí sẽ là ưu tiên hàng đầu cho kế hoạch điện đến năm 2030. Ông cho rằng cần có sự tham gia của toàn bộ hệ thống chính trị, địa phương cần vượt qua các trở ngại, đưa vấn đề này lên Bộ và Thủ tướng để được Quốc hội đánh giá và quyết định. Ông kết luận rằng chúng ta cần tăng tốc độ triển khai quy hoạch điện, điều này sẽ cho phép các nhà máy điện khí mới hoạt động kịp thời.

Theo các chuyên gia năng lượng, dự án điện khí được xem là thuận lợi hơn điện than vì nó không yêu cầu mặt bằng lớn, không gây khói thải bay lên trời, và không đòi hỏi những bãi chứa tro xỉ và phế phẩm. Dự án điện khí cũng được coi là một dự án xanh sạch, với lượng khí thải chỉ bằng khoảng một nửa so với nhiệt điện than. Những yếu tố này giúp dự án điện khí dễ dàng nhận được sự chấp thuận từ các địa phương. Đối với việc đầu tư, một dự án nhiệt điện khí có thể hoàn thành trong khoảng 2 năm, trong khi dự án nhiệt điện than mất từ 4 đến 5 năm, thậm chí có thể lên đến 6 đến 7 năm; còn dự án điện gió và mặt trời chỉ mất khoảng 1 năm để triển khai…