BHXH vi phạm pháp luật: 4.000 chủ hộ kinh doanh bị thu BHXH sai quy định – Cần xem xét phê bình các địa phương!
Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã phê bình các giám đốc BHXH vì thu sai BHXH đối với các hộ kinh doanh cá thể từ năm 2003. Tuy nhiên, việc phê bình này đã gây tranh cãi vì cho thấy họ chưa hoàn toàn hiểu và không đáp ứng đúng nguyện vọng của chủ hộ.
Trong buổi họp báo chiều ngày 5.6, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam, Nguyễn Thế Mạnh, đã thông báo rằng liên quan đến vụ việc hơn 4.000 chủ hộ kinh doanh cá thể bị thu BHXH trái luật dẫn đến không được hưởng lương hưu, cơ quan này đã chỉ dẫn địa phương thực hiện những gì pháp luật cho phép. Tuy nhiên, mặc dù không có quy định về việc này, BHXH các địa phương vẫn tiếp tục thực hiện.
Ông Mạnh lên tiếng: BHXH Việt Nam phê bình các giám đốc thu sai BHXH đối với hộ kinh doanh cá thể từ năm 2003 – Phê phán việc phê bình là ‘cực chẳng đã’ do thiếu hiểu biết và thu không theo nguyện vọng của chủ hộ.
Tổng giám đốc BHXH Việt Nam đã đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết quyền lợi đối với chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc, nhằm đảm bảo rằng họ có thể hưởng các quyền lợi tương tự như những người đã đóng BHXH bắt buộc khác.
Trong hướng dẫn dài hạn, BHXH Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành để đưa vào dự thảo sửa đổi luật BHXH, nhằm mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh cá thể và bảo vệ quyền lợi của người lao động tham gia BHXH. Điều này đảm bảo rằng chủ hộ kinh doanh sẽ được đảm bảo tốt nhất theo nguyên tắc đóng – hưởng.
“Hơn 4.200 bà con có thêm quyền lợi an sinh xã hội thì rất tốt”
Theo ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban Chính sách thực hiện BHXH (BHXH Việt Nam), lý giải về việc nhiều địa phương thu BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể, cho biết rằng chủ hộ kinh doanh vẫn được coi là người lao động.
Vào thời điểm đó, không tồn tại bất kỳ quy định pháp luật BHXH nào cấm chủ hộ kinh doanh không tham gia bảo hiểm. Hơn nữa, những chủ hộ kinh doanh cá thể cũng mong muốn công bằng được tham gia vào mạng lưới an sinh xã hội.
Ông Thọ nhận định: ‘Nếu nhìn lại hơn 20 năm trước đây, cũng đã xảy ra nhiều diễn biến khác nhau trong việc hiểu về trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể.’
Chủ hộ kinh doanh, cũng là những người lao động chăm chỉ, đóng góp như những lao động thuê mướn khác. Vì đã chấp hành đóng BHXH, cần thiết phải bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ trên nguyên tắc đóng và hưởng.
Ông Thọ đã bày tỏ quan điểm về việc giải quyết quyền lợi của hơn 4.000 chủ hộ kinh doanh cá thể bị đóng BHXH bắt buộc, khi BHXH Việt Nam đề xuất ghi nhận quá trình đã BHXH bắt buộc. “Nếu một nghị quyết của Chính phủ có thể giúp hơn 4.200 bà con có thêm quyền lợi an sinh xã hội thì rất tốt, song trách nhiệm tới đâu vẫn phải xem xét, xử lý”, ông Thọ đã nhấn mạnh.
Dẫn chứng từ tiền lệ: Thu BHXH của xã đội phó, phó công an xã và người làm việc hợp đồng lao động tại xã phường đã được thực hiện theo Nghị quyết 101 của Chính phủ, ghi nhận thời gian đóng BHXH là bắt buộc.
Với hơn 10.000 người thuộc diện này trong quá khứ, việc xuất hiện thêm khoảng 4.000 chủ hộ kinh doanh cá thể ngày nay càng đặt ra nhu cầu cấp thiết cho Chính phủ ban hành một nghị quyết nhằm đảm bảo chế độ an sinh cho những chủ hộ kinh doanh cá thể này.
Trước đó, trong báo cáo gửi Quốc hội liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp 5, Bộ trưởng LĐ-TB-XH Đào Ngọc Dung đã đưa ra một giải trình chính thức về vấn đề thu BHXH trái luật đối với chủ hộ kinh doanh tại nhiều địa phương BHXH.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định rằng, việc thu BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh không tuân thủ quy định của pháp luật. Tuy nhiên, từ tháng 1.2003 đến tháng 12.2021, nhiều cơ quan BHXH ở các địa phương đã tiến hành thu BHXH bắt buộc đối với những trường hợp này. Đến tháng 9.2016, đã có tổng cộng 4.240 chủ hộ kinh doanh cá thể tại 54 địa phương phải đóng BHXH bắt buộc.
Do việc thực hiện BHXH bắt buộc không tuân thủ đúng quy định pháp luật, nhiều chủ hộ kinh doanh cá thể hiện chưa được tính thời gian đã đóng BHXH để hưởng chế độ BHXH. Đặc biệt, có nhiều trường hợp đã đóng BHXH suốt gần 20 năm. Tình trạng này gây ra sự bức xúc của người dân, khiến một số trường hợp đã nộp đơn khiếu nại và thậm chí khởi kiện BHXH ra tòa.